Từ xa xưa, đồng bào các dân tộc Tây Nguyên đã biết sử dụng tre nứa để chế tác vô số loại vật dụng, nhạc cụ dùng trong đời sống sinh hoạt, sản xuất đến tinh thần. Trong đó, đan lát trở thành nghề thủ công truyền thống, thể hiện nét văn hóa đặc trưng của đồng bào các dân tộc thiểu số nơi đây. Ngày nay, những vật dụng bằng tre nứa như sàng, mẹt, rổ, đồ bắt cá, gùi và nhạc cụ truyền thống vẫn rất phổ biến trong các buôn, làng Tây Nguyên.
Tháng 7 dương lịch, là thời điểm đàn ông trong buôn lên núi chọn cây tre, nứa, lồ ô... về làm gùi, phục vụ đan lát.
Để sản phẩm bền đẹp phải chọn những cây tre có độ tuổi từ 3 năm trở lên, và chỉ chặt vào những ngày cuối tháng, không có trăng. Bởi cây tre đầu tháng nhiều nước dễ bị mọt. Phải lựa cây tre thẳng đều và dài, thì mới cho ra sợi nan suôn mượt, khi đan không phải nối nhiều đoạn. Đối với cây nứa, phải chọn nứa bánh tẻ, khoảng 12 tháng tuổi trở lên.
Ngoài việc chọn nguyên liệu đúng chuẩn thì công đoạn vót, chẻ nan cũng mang yếu tố quyết định để hoàn thiện một sản phẩm đan lát đẹp.
Chẻ nan mỏng hay dày là phụ thuộc vào sản phẩm sẽ đan. Sau khi chẻ nan, phải chuốt nan sao cho nan có độ mềm, nhẵn và đều, để khi đan các nan khiết vào nhau. Đối với những sợi nan tạo hoa văn được để riêng, vót trước khi đan. Loại nan này được tạo màu bằng cách xát lá rừng lên từng sợi, màu đậm hay nhạt tùy thuộc vào việc xát lá rừng nhiều hay ít. Để gùi bền và chắc thì đế gùi phải chắc. Đế gùi thường được làm bằng các loại gỗ cây cóc rừng, hoặc dùng 4 thanh tre già, chắc siết chặt ở 4 góc để tạo điểm tựa vững chãi, không bị đổ khi được thả xuống
Theo phong tục của người Tây Nguyên, gùi không những là vật dụng để sử dụng sinh hoạt hàng ngày, mà còn là món quà tặng của người chồng tặng cho vợ, người cha cho các cô con gái, ông tặng cháu gái của mình. Đã là con gái Tây Nguyên thì phải biết gùi nước, lương thực và gùi trên lưng tất cả ước mơ, khát vọng mà buôn làng chưa ai dám nghĩ, dám làm.
